Balbharti Maharashtra State Board Class 5 Marathi Solutions Sulabhbharati Chapter 15 नदीचे गाणे Notes, Textbook Exercise Important Questions and Answers.
Maharashtra State Board Class 5 Marathi Sulabhbharati Solutions Chapter 15 नदीचे गाणे
5th Standard Marathi Digest Chapter 15 नदीचे गाणे Textbook Questions and Answers
1. एका वाक्यात उत्तरे लिहा.
प्रश्न 1.
मंजुळ गाणे कोण गाते?
उत्तर:
मंजूळ गाणे नदी गाते.
प्रश्न 2.
गावे कोठे वसली आहेत?
उत्तर:
गावे नदीच्या तीरावर वसली आहेत.
प्रश्न 3.
नदीवर शीतल छाया कोण धरते?
उत्तर:
नदीवर शीतल छाया आंब्याची झाडे धरतात.
प्रश्न 4.
नदी जेथे जाईल तेथे काय करेल?
उत्तर:
नदी जेथे जाईल तेथे मनोहर आनंदाची बाग फुलवेल.
2. कवितेच्या ओळी पूर्ण करा.
प्रश्न 1.
फुलवेली मज …………………………. देती,
कुठे …………………… खेळत बसती,
कुठे ……………………… माझ्यावरती
……………………. अपुली छाया धरती.
उत्तरः
फुलवेली मज सुमने देती,
कुठे लव्हाळी खेळत बसती,
कुठे आम्रतरू माझ्यावरती,
शीतल अपुली छाया धरती.
3. जोड्या जुळवा.
प्रश्न 1.
जोड्या जुळवा.
| अ ‘गट’ | ब ‘गट’ |
| 1. झुळझुळ | (अ) गाणे |
| 2. मंजूळ | (आ) छाया |
| 3. शीतल | (इ) पाणी |
उत्तरः
| अ ‘गट’ | ब ‘गट’ |
| 1. झुळझुळ | (इ) पाणी |
| 2. मंजूळ | (अ) गाणे |
| 3. शीतल | (आ) छाया |
4. हे शब्द असेच लिहा.
प्रश्न 1.
हे शब्द असेच लिहा.
उत्तर:
- मंजूळ – मधुर
- शीतल – थंड
- लव्हाळी – लव्हाळं
- लतावृक्ष – आंब्याचे झाड.
- लव्हाळी – पहिल्या पावसानंतर लतावृक्ष बहरून गेले.
- आम्रतरू – पाण्यात किंवा पाण्याजवळ वाढणारी एक वनस्पती
5. कवितेच्या चित्राचे निरीक्षण करा व पाच वाक्ये लिहा.
प्रश्न 1.
कवितेच्या चित्राचे निरीक्षण करा व पाच वाक्ये लिहा.
उत्तर:
- नदीच्या तीरावरती गावे वसली आहेत.
- नदीकाठी झाडे, वेली दिसत आहेत.
- गुरे-वासरे नदीचे पाणी पित आहेत.
- मुले लाटांवरती खेळ खेळत आहेत.
- बायका नदीचे पाणी मडक्यात भरून नेत आहे.
Marathi Sulabhbharati Class 5 Solutions Chapter 15 नदीचे गाणे Additional Important Questions and Answers
प्रश्न 1.
नदीला सुमने कोण देतात?
उत्तर:
नदीला सुमने फुलवेली देतात.
प्रश्न 2.
नदीत कोण खेळत आहेत?
उत्तर:
नदीत लव्हाळी खेळत आहेत.
प्रश्न 3.
घटात काय भरतात?
उत्तर:
घटात पाणी भरतात.
प्रश्न 4.
नदीच्या काठावर पाणी पिण्यासाठी कोण येतात?
उत्तर:
नदीच्या काठावर पाणी पिण्यासाठी गुरे-वासरे येतात.
प्रश्न 5.
मुले कुठे खेळतात?
उत्तर:
मुले लाटांवर खेळतात.
प्रश्न 6.
‘नदीचे गाणे’ कवितेचे कवी कोण आहेत?
उत्तर:
‘नदीचे गाणे’ कवितेचे कवी ‘वि. म. कुलकर्णी आहेत.
प्रश्न 7.
नदी कोणाची आहे?
उत्तर:
नदी सर्वांची आहे.
कवितेच्या ओळी पूर्ण करा.
प्रश्न 1.
पाणी पिऊनी ………………………….. जाती,
……………….. भरुनी कोणी ………………….. नेती,
…………………….. जवळी येती,
मुले खेळती ……………………….
उत्तरः
पाणी पिउनी पक्षी जाती,
घट भरुनी कोणी जल नेती,
गुरे-वासरे जवळी येती,
मुले खेळती लाटांवरती.
थोडक्यात उत्तरे लिहा.
प्रश्न 1.
कवितेत नदीचे वर्णन कसे केले आहे?
उत्तरः
नदी ही दरी, वनातून वाहते. ती झुळझुळ वाहते. तिच्या तीरावर अनेक गावे वसली आहेत. अनेक वृक्षवेली नदीच्या काठावर आहेत. आंब्याची झाडे नदीवर सावली धरतात. अनेक पक्षी आपली तहान भागवतात. कुणी नदीवर पाणी भरण्यासाठी येतात. गुरे-वासरे नदीवर येतात. मुले तिच्या लाटांवर खेळतात. नदी ही सर्वांची आहे. नदी जिथे जाईल तेथे मनोहर आनंदाची बाग फुलवते. अशाप्रकारे कवितेते नदीचे वर्णन केले आहे.
व्याकरण व भाषाभ्यास:
प्रश्न 1.
समानार्थी शब्द लिहा.
- गाव
- तरू
- छाया
- धती
- लाट
- आनंद
- वन
- लता
- आम्र
- बाग
- गुरे
- नदी
- मनोहर
- पक्षी
- जल
- घट
- सुमन
उत्तर:
- ग्राम
- झाड
- सावली
- धरणी
- तरंग
- हर्ष
- रान
- वेली
- आंबा
- उदयान
- जनावरे
- सरिता
- सुंदर
- खग
- पाणी
- माठ, मडके
- फूल
प्रश्न 2.
विरुद्धार्थी शब्द लिहा.
- मंजूळ
- पुढे
- शीतल
- जाणे
- जवळ
- मला
- बसणे
- छाया
- जाईन
- आनंद
उत्तरः
- कर्कश
- मागे
- उष्ण
- येणे
- दूर
- तुला
- उठणे
- ऊन/सूर्यप्रकाश
- येईन
- दु:ख
प्रश्न 3.
वचन बदला.
- दरी
- वन
- गाणे
- गाव
- काठ
- फुले
- लाटा
- बाग
- सुमने
- वासरू
- मुले
- फुलवेली
उत्तर:
- दऱ्या
- वने
- गाणी
- गावे
- काठ
- फूल
- लाट
- बागा
- सुमन
- वासरे
- मूल
- फुलवेल
प्रश्न 4.
शब्दाचे अर्थ लिहा.
उत्तर:
घट – मातीचा घडा (माठ)
प्रश्न 5.
पुढील शब्दांचा उपयोग करून अर्थपूर्ण वाक्य बनवा.
जसे – झुळझुळ. नदी झुळझुळ वाहते.
उत्तर:
1. शीतल – झाडे शीतल छाया देतात.
2. मनोहर – निसर्गाच्या मनोहर दृश्याने सारेच मंत्रमुग्ध झाले.
3. मंजूळ – रमाने सर्वांसमोर मंजुळ गाणे म्हटले.
नदीचे गाणे Summary in Marathi
पदयपरिचय:
या कवितेत कवी वि. म. कुलकर्णी यांनी नदीचे मनोगत व नदीकाठच्या जीवनाचे सुंदर वर्णन केले आहे.
शब्दार्थ:
- दरी – दोन टेकड्यांमधील खोलगट भाग – (a valley)
- वन – जंगल, अरण्य (forest)
- झुळझुळ – मंदपणे, हळुवारपणे (softly)
- मंजुळ – मधुर, सुरेल (a sweet, melodious)
- वसणे – राहणे (to stay)
- तीर – काठ (shore)
- लता – वेल (creeper)
- वृक्ष – झाड (a tree)
- भूमी – जमिन (land)
- सुमने – चांगले, पवित्र मन (clean mind)
- लव्हाळी – पाण्याजवळ वाढणारी एक वनस्पती (rush like grass)
- आम्रतरू – आंब्याचे झाड (a mango tree)
- शीतल – गार (cool)
- छाया – सावली (shadow)
- घट – घडा, घागर (a vessel for holding water)
- गुरे – गाय, बैल इ. जनावरे (cattle)
- वासरू – गाईचे पारडू (a calf)
- लाटा – लहरी (waves)
- मनोहर – आकर्षक (attractive)